An Tim

Ngay như cái tựa đề đã nói hết ý nghĩa về một tình huống khó xử nào đó, ví dụ như đi hay ở lại, làm hay không làm điều gì đó. Lãng mạn hơn có thể là yêu hay không, cưới hay bỏ và căng thẳng hơn ly dị hay sống chung thêm vài năm!

“ Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận,

Tình đôi ngập ngừng tiến thoái lưỡng nan”

Trịnh Công Sơn ắt hẳn không quá tay mơ để chỉ nói về một quan hệ tay ba nào đó hoặc chính của Ông. “Tình đôi” ở đây là một danh từ theo nghĩa quá rộng để có thể ai cũng nhìn thấy mình trong đó. Một việc làm không như ý, muốn nghỉ tìm việc khác nhưng lại lo sẽ không dễ dàng, một người cùng lúc thương cả hai cô (hai chàng) nhưng không dám bỏ một trong hai, một học sinh trước ngưỡng thi vào đại học vẫn thấy có nhiều chọn lựa mà không dám thi vào trường mình thích (chắc là do nhắm không ăn)…Rất và rất nhiều tình huống giống như vậy. “ Tình đôi” là một tình huống mà trong đời của một người chắc gặp không dưới vài chục lần (?!) và đa phần nó gây cho ta cảm giác sợ sệt lo âu hơn là thú vị.

Hai câu tiếp theo nghe có vẻ như một hoàn cảnh nào đó tại một thời điểm không nhớ nổi. Đây là một ký ức khá êm ái. “Vàng phai nhè nhẹ chiều hôm cửa nhà”. Một khung cảnh thanh bình và cho đến khi ngồi viết lại thành lời nhạc, hẳn là TCS không dễ gì có được. Ở đoạn này, chắc là tác giả đang nhớ về kỷ niệm với một tâm trạng tiếc nuối.

“Mây bay khắp xứ chân mờ cõi xa
Vàng phai nhè nhẹ chiều hôm cửa nhà”

Năm câu tiếp theo, tác giả xác định thời gian cũng là không rõ ràng là “ngày xưa”.

“Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận
Ngày xưa lận đận ko biết về đâu
Về đâu cuối ngõ về đâu cuối trời
Xa xăm tôi ngồi tôi tìm giấc mơ

Xa xăm tôi ngồi tôi tìm lại tôi”

Hoàn cảnh lận đận của TCS ít nhiều thì hầu hết chúng ta ai cũng biết. Ông sống độc thân rồi phiêu dạt nhiều nơi và cũng có khá nhiều mối tình (?). Ông lận đận chắc là ông không dám quyết cái gì cả, ngay cả việc nên có vợ cho yên bề gia thất mà quyếtkhông xong để rồi cho đến khi “gần có” thì lại cũng không đâu vào đâu cả. Gần đây lại có một số nhân vật được cho là bạn thân của ông đề cập đến “thái độ chính trị” của ông. Theo đó, họ cho ông là cũng có chút tham vọng về chính trị. Tất nhiên, đây cũng là một yếu tố khiến ông nói rằng “Ngày nay lận đận là giọt hư không”. 

Vâng! Đã sống gần hết cuộc đời, không “hư không” thì bảo phải làm gì. Cũng như mọi người thôi.!. Già thì đến chùa chứ bon chen đâu nữa. Ví dụ như ai cũng có một ngày xưa với nhiều thăng trầm, hoặc là trong tình yêu hoặc trong làm ăn thì khi đã qua rồi nhìn lại, thường là có một thái độ dễ dàng hơn, tha thứ hơn. Ở câu thứ Năm “Xa xăm tôi ngồi tôi tìm lại tôi” thì đã quá rõ là tiếc nuối về chính mình. Tiếc nuối về một thời mà có thể là rất“ oanh liệt”. 

Trong “Tiếng Xưa” của Dương Thiệu Tước cũng có câu “Phai tàn một thời liệt oanh xa đưa gió mây lạnh lùng” có ý rất giống với tâm trạng của Trịnh.

Hoàn cảnh ra đời bài hát này được cho là cũng mới đây và cũng là một trong rất ít bài cuối cùng trước khi ông mất. Biết vậy để thấy ông chắc là rất buồn khi viết bài hát này.

Có rất nhiều ca sĩ thể hiện " Tiến thoái lưỡng nan". Hà Trần năm ngoái trên sân khấu Thúy Nga cũng hát bài này và một số báo hải ngoại cho là muốn nói về chính cô. Mộthòa âm ấn tượng nhất có lẽ là khi Thanh Hà thể hiện. Suốt bài hát, lẫn với nhạc nền là tiếng của chiếc mõ gõ chậm đều, như đang đọc kinh, nghe rất "nản". Tha thiết nhất chính là Bảo Phúc thể hiện da diết với tâm trạng như rút ruột đổ ra. Những ai muốn nghe hết các ca sĩ khác nhau thì chỉ cần lên google gõ từ khóa "tiến thoái lưỡng nan", chắc là sẽ toại nguyện.

Tóm lại, với "Tiến thoái lưỡng nan" của TCS, hẳn trong chúng ta ít nhiều cũng đồng cảm chia sẻ với tác giả khi mà chắc rằng ai ai cũng có vài chục lần dính vụ này trong đời.

(Toàn bộ lời nhạc)

Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận
Tình đôi ngập ngừng tiến thoái lưỡng nan
Mây bay khắp xứ chân mờ cõi xa
Vàng phai nhè nhẹ chiều hôm cửa nhà
Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận
Ngày xưa lận đận ko biết về đâu
Về đâu cuối ngõ về đâu cuối trời
Xa xăm tôi ngồi tôi tìm giấc mơ
Xa xăm tôi ngồi tôi tìm lại tôi
Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận
Ngày nay lận đận là giọt hư không!