Dù chỉ là hình thức, rất ít liên can gì đến chất lượng âm thanh, tuy nhiên thiết kế kiểu dáng loa và đặt tên xem ra cũng là một trong những ưu tiên hàng đầu của các nhà sản xuất.  Đằng sau những cái tên ( model) hay một nét thiết kế nào đó của từng mẫu loa là ẩn chứa những câu chuyện về một nhân vật lịch sử, một nền văn hóa của một nước nào đó vô cùng thú vị. Bài viết này không tìm hiểu thông số loa, không  phân tích kỹ thuật mà chỉ là tìm hiểu những câu chuyện thú vị xung quanh thế giới loa hiend đang đến hồi cực thịnh tại ViệtNam.

Thường thì các hãng sản xuất loa hiend gắn tên những cặp loa “đinh” của mình vào những nhân vật tiếng tăm, tên của một thành phố hoặc một cái gì đó gần giống như bảo vật, như một sự kỳ vọng lớn vào “ những đứa con” của mình sẽ mang dáng dấp và cốt cách như là cái tên nó mang vậy.

Hãng loa Sonus Faber có cách đặt tên cho dòng loa Homage của mình bằng các tên của những nhân vật bậc thầy chuyên về chế tác các nhạc cụ. Điển hình là cặp loa đầu bảng của họ có tên là Stradivari, tên của  nghệ nhân Antonio Stradivari chuyên làm nhạc cụ, mà một trong những cây đàn violon do ông chế tác là  Hammer Stradivariu ,sau này đã được nhà đấu giá Christie's bán ra với giá 3.544.000 USD, mức giá kỷ lục cho một nhạc cụ vào thời điểm năm 2006. Antonio Stradivari (1644 – 18 tháng 12, 1737) là một nghệ nhân làm đàn người Ý chuyên về các nhạc cụ bộ dây như violin, cello, guitar và đàn hạc ( harp ) . Stradivari được thế giới nghệ thuật coi là nghệ nhân nổi tiếng nhất trong lĩnh vực của mình. Các nhạc cụ do ông làm ra được gọi bằng cái tên Stradivarius (tên Latinh hóa của nghệ nhân) và hiện nay chúng đều được coi là những báu vật của các nghệ sĩ biểu diễn và các dàn nhạc ( theo Wikipeadia). Điểm thú vị là khi ta tìm hiểu đôi loa này ta lại biết được lai lịch của một trong những bậc thầy về nghề làm nhạc cụ cũng như lai lịch về cây đàn Stradivarius. Một thú vị khác là chính cây đàn này là nguồn cảm hứng cho nghệ nhân --- mô phỏng hình dáng để làm ra đôi loa Stradivari này. Qua hình ảnh, chúng ta phần nào thấy được dáng dấp hao hao nhau của hai đồ vật này, từ những mảnh ghép của gỗ, dáng lượn hai bên thùng loa cho đến tấm che mặt loa cũng làm từ những sợi nilon, trông giống như dây đàn. Chất âm mà đôi loa này tái tạo cũng được giới audiophile cho là một trong số ít loa thể hiện tốt nhất âm thanh của các nhạc cụ, mà đặc biệt hay nhất chính là tiếng violon.

Một hãng loa khác cũng khá nổi tiếng thế giới là Wilson ( Mỹ). Nhân vật mà họ mượn tên để đặt cho đôi loa Alexandria 2 của mình là Alexandros mà sau này cũng chính là tên của một thành phố lớn Ai Cập.

Đi tìm hiểu về “lai lịch”  về cái tên của đôi loa này để biết rằng, n ăm 334 TCN, vua xứ Macedonia là Alexandros III (sau đó nổi tiếng với danh hiệu Alexandros Đại Đế) thống lĩnh liên quân Macedonia - Hy Lạp (Greece) xâm lăng đế quốc Ba Tư (Iraq) . Cuối năm 332 TCN Alexandros Đại Đế chiếm được Ai   Cập ( Egypt) trong tay Ba Tư. Ngày 7 tháng 4 năm 331 TCN Alexandros ra lệnh xây một thành phố mới, mang tên ông:Alexandria , tại địa điểm của một thành phố xưa, đã có từ thời các pharaon, là thành Rhakotis.

Hãng Wilson đã rất cố gắng “ tái hiện” hình ảnh nhân vật lịch sử này vào đôi loa tâm đắc nhất của mình bằng hình dáng mà trong giới audiophile gọi là “ robot”. Đôi loa này có kích thước cực lớn, cao 1,8 mét, ngang 0.43 mét và bề sâu 0.67mét. Loa câng nặng 350 kg/ 1 cái.

Một đại diện đến từ Vương Quốc Anh là hãng loa Tannoy. Khác với hai hãng trên, Tannoy “ định hướng” tên các dòng loa dòng Prestige vào các thành phố lớn của chính bản quốc. Tiêu biểu cho dòng loa này là cặp loa huyền thoại Westminster Royal SE. Đây là cặp loa có tuổi đời lâu nhất. Tính từ phiên bản thứ nhất là Westminter ( 1982) đến phiên bản mới nhất là Westminster Royal SE ( 2006) là 27 năm.

Westminster là thành phố lớn thuộc thủ đô Luân Đôn, nơi mà lịch sử của nó gắn liền với những cái tên quá nổi tiếng như cung điện Westminster ( Palace of Wesminster, niên đại 1097), Tu viện dòng  Biển Đức (Westminster Abbey), Thánh Đường Westminster (Westminster Cathedra), Điện Buckingham ( niên đại 1703) và tòa nhà số 10 phố Downing, nơi ở của bao đời thủ tướng Anh từ xưa đến nay

Cung điện Westminster cũng gọi là Tòa nhà Quốc hội hay Cung Westminster, là nơi Lưỡng viện Quốc hội (Viện Nguyên lão và Viện Thứ dân) nhóm họp. Tu viện Westminster (Westminster Abbey), có tên chính thức Nhà thờ giáo đoàn Thánh Peter tại Westminster (The Collegiate Church of St Peter at Westminster), là nơi tiến hành lễ đăng quang của các vua và nữ hoàng Anh, đây cũng là nơi chôn cất của nhiều người trong Hoàng gia Anh và nhiều nhân vật nổi tiếng khác trong Lịch sử Anh. Thánh đường Westminster (Westminster Cathedral) với tòa nhà chọc trời có niên đại vào cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20, theo dòng Chúa Giêsu Kitô. Westminster Cathedral là thủ phủ của Tổng giám mục Westminster, hiện là Tổng Giám mục Vincent Nichols.

Một số trong những địa chỉ này đã được UNESCO xếp hạng Di sản thế giới vào năm 1987.

Tannoy đặt tên cho cặp loa Westminster gắn liền với danh từ Royal ( hoàng gia), cũng đã thể hiện phần nào nét chạm trỗ cổ kính cũng như sự hoành tráng mang dáng dấp của những cung điện nguy nga sang trọng. Màng loa được in logo của chính thành phố Westminster với đôi hình sư tử vịn huy hiệu in hình người mẹ và em bé, hàm nghĩa chúa tể bảo vệ thành phố. Ngay như kích thước của đôi loa này cũng được xem là một trong đôi loa lớn nhất thế giới. Cao gần 1,4  mét, rộng gần 1 mét và cân nặng đến 138 kg. Westminster Royal SE hiện nay nằm trong nhóm những đôi loa hay nhất và tên tuổi nhất thế giới.

Dinh thự Buckingham nguy nga tráng lệ về đêm

Gustav Klimt , một danh họa người Áo (1862 –1918), được hãng loa Vienna Acoustics đặt tên cho seiries cao nhất của mình là Klimt.

Gustav Klimt là một họa sỹ theo trường phái tượng trưng. Các tác phẩm chính của ông bao gồm tranh, tranh tường, bức phác họa và nhiều tác phẩm nghệ thuật khác, nhiều tác phẩm trong số này đang được trưng bày ở gallery Ly khai Wien. Chủ đề hàng đầu của ông là mô tả hình thể của người phụ nữ  và các tác phẩm vẽ bằng bút chì của ông được mô tả nét khiêu gợi quyến rũ của phụ nữ dù khỏa thân hay ăn mặc kín đáo.( Theo Wikipedia.org). Tranh của ông thuộc vào loại đắt nhất thế giới với bức Portrait of Adele Bloch-Bauer ( 1907) được Ông vua ngành mỹ phẩmNew York Ronald S.Lauder mua với giá 135 triệu USD vào năm 2004 .

Đôi loa The Music, model cao nhất dòng Klimt , được lấy tên của một bức họa có tên là Music , một trong những bức tranh đầu tiên của Klimt được vẽ vào nằm 1895 . Hãng Vienna Acoustic cũng cố gắng mô phỏng ít nhiều từ nét vẽ của danh họa vào các sản phẩm của mình như màng loa hoa văn, các họa tiết vân gỗ của thùng loa cũng như thế đứng “ điệu đàng” của của người phụ nữ đang chơi đàn và dĩ nhiên, điều mà Vienna muốn chính là sự thể hiện của The Music tái tạo chất âm quyến rũ của nó.

Tất nhiên nếu có một thống kê chính thức cho việc đặt tên loa của dòng hiend thì danh sách sẽ còn dài, qua đó ta sẽ có thêm rất nhiều thông tin bổ ích về mặt lịch sử các danh nhân và các nền văn hóa khác nhau. Trong khuôn khổ một bài báo đầu xuân, chúng tôi muốn điểm qua một vài “tên tuổi” lớn mà cũng có sản phẩm tại thị trường Việt Nam, ngõ hầu cùng Quí độc giả chia sẻ ít nhiều về những câu chuyện thú vị quá cái tên của dòng loa hiend.

Bức họa " Music" của Klim

Nguyễn An Tường Vy.